Opis Karniszyna
Karniszyn to wieś typu ulicowego położona południkowo podkową-łukiem do głównego traktu - szosy Bieżuń - Żuromin.
Obraz wsi najlepiej obejrzeć na YT z przeloty dronem w 2022 r. [slawektopolewski] link.
Nazwa
Pochodzenie nawy Karniszyna zostało opisane przez Wiktora Mieszkowskiego w artykule: Nazwy miejscowe gminy Bieżuń i południowej części powiatu żuromińskiego, s. 163-258, hasło 22: Karniszyn, s. 189-190, BZH nr 20 (2004), link
Nazwę, pierwszy raz wzmiankowaną w 1401 r., można wywodzić od:
- nazwy osobowej Karna, Karnin, Karnia lub Karnisz, wywodzone od rdzenia Karn-, czyli okaleczony;
- krnek - nazwa przezwiskowa Świnka;
- dawnej nazwy rudy darniowej żelazistej, zwanej karnistą - karń (l.mn. karnie).
Nazwę Karniszyn i pokrewne pisywano również w literaturze onomastycznej, więcej w zakładce bibliografia - etymoligia nazwy.
Etymologia ludowa, przekazywana przez starsze pokolenia Karniszynian wiązała starą formę nazwy Karnysyn z posłusznym czyli karnym synem.
Karniszyn-Parcele (Karniszyn Folwark) to nazwa rozparcelowanych (stąd nazwa parcele) w latach 1929-1938 działek dawnego folwarku karniszyńskiego. Z czasem zasiedlona w typie zabudowy opolowej. Nazwa opisana w numerze 22 (2007) BZH: Wiktor Mieszkowski, Nazwy miejscowe powiatu żuromińskiego, s. 5-330, Karniszyn i Karniszyn Parcele na s. 51-53, link
Luta, zwana dawniej Czarownicą to struga biorąca początek na mokradłach nadwkrzańskich na wschód od Strzeszewa i płynie na południe równolegle do Wkry meandrami wzdłuż wschodniego zbocza doliny rzecznej. W Karniszynie opływała dawne kościelisko (kępę kościoła, cmentarza i probostwa karniszyńskiego) razem z małym dopływem zwanym przez miejscowych od epidemii grypy z 1917 r. Hiszpanką, dalej płynęła na południe równolegle do Karniszyna zasilając fosy dawnego zamku i dalej skręcała na południowy wschód gdzie na szosie z Bieżunia napotykała młyn z jazem i tworzyła staw młyński. Za dzisiejszą remizą było rozlewisko zwane Wendołkiem, gdzie przed regulacją Wkry młodzież zażywała kąpieli.
Ochotnicza Straż Pożarna i remiza
Straż ogniowa ma
długie tradycje i sięga odzyskania niepodległości w 1919 r.
Zorganizowana Ochotnicza Straż Pożarna w Karniszynie powstała w 1942 r.
Wtedy też w miejscu obecnej zlewni mleka powstała drewniana remiza.
Remiza mieściła salę wiejską, w której odbywały się uroczystości
wiejskie, spotkania, seanse objazdowego kina czy wesela. Mieściła też
pomieszczenia dla strażaków i ich sprzętu.
W latach 60. XX w. powstała nowa murowana remiza w
południowej części wsi. Również mieści ona salę, pomieszczenia
strażaków i sprzętu gaśniczego.
W 1992 r. OSP w Karniszynie uroczyście świętowała
50-lecie istnienia. Relację z tego wydarzenia można obejrzeć na YT link.
Z OSP wiążą się również tradycje orkiestry
strażackiej, kultywowane od dekad. Karniszyńska orkiestra była swego
czasu wziętą grupą muzyczną. Zachowało się zdjęcie muzyków z
1952 r. na stronie FB Żuromińskiej Grupy Historycznej link.
Boisko
Boisko urządzono po wschodniej stronie zlewni mleka przy poprzecznej drodze prowadzącej do szosy. Było ważnym miejscem w życiu dzieci i młodzieży w latach 90. XX w.
Punkt skupu mleka
Powstał w latach 70. XX w. w miejscu dawnej drewnianej remizy strażackiej z 1942 r. którą rozebrano. Punkt zakończył działalność wraz z ograniczeniem produkcji mleka przez małorolne gospodarstwa indywidualne po 2007 r. Obecnie własność prywatna.
Sklepy
We wsi działały od pocz. lat 90 XX w.
trzy sklepy: jeden w remizie, drugi przy domu sołtysa w południowej części wsi, a
trzeci w północnej części wsi przy domu prywatnym.
W II połowie lat 60. XX w. w domu nr 27, Henryk i Stanisława Puszczowie prowadzili przez kilka lat sklep.
Dokumenty strategiczne i planistyczne
Poniżej dokumenty
planistyczne i strategiczne:
Plan
rowoju miejscowości Karniszyn, Karniszyn 2008
Miejscowy
Plan Zagospodarowania przestrzennego z 2019 r.