headerphoto

Drogi Internauto!

    Czy trafiłeś tu przypadkiem, czy też umyślnie, miło mi gościć Cię. Celem niniejszej strony jest zebranie w jednym miejscu informacji i materiałów o Karniszynie - stworzenie kompendium wiedzy o dawnym mieście nad Lutą, osadzie młyńskiej, miejscu dla mnie wyjątkowym.
    Materiały zbierane były przeze mnie przez prawie trzydzieści lat od kiedy zainteresowałem się lokalną historią i genealogią. Zbieram stare pocztówki, zdjęcia, Bieżuńskie Zeszyty Historyczne, publikacje regionalistyczne i materiały archiwalne dotyczące Bieżunia i okolic. Dokumentuję genealogię przodków z Karniszyna.   
    Przed dwiema dekadami kwerendy archiwalne wymagały bardzo dużo czasu i pracy. Dziś większość materiałów jest dostępna on-line co pozwala przybliżyć ich treść zainteresowanym.
    Na szczególne opracowanie historii czeka z pewnością OSP w Karniszynie oraz Koło Gospodyń Wiejskich i orkiestra. Bardzo brakuje starych zdjęć Karniszyna. Pożar wsi z 1962 r. zniszczył rodzinne pamiątki i archiwa.  Dziś możemy jedynie odtwarzać wygląd wsi z późniejszych albumów rodzinnych oraz ze zdjęć, które przechowała rodzina w innych wsiach. Pojedyncze zdjęcia od lat 80. XX w. są w lokalnych publikacjach (teren zamku, kośicoła i ulica w centrum wsi). Dużo informacji o Karniszynie daje dokładniejsza analiza zachowanej kartografii i planów archiwalnych od k. XVIII w. Mało wiadomo o dawnej zabudowie i domach. Dziś mam obraz tych budynków jedynie ze wspomnień babci i mamy.
    Jeżeli chcieliby Państwo podzielić się materiałami historycznymi, relacjami, uzupełnić informacje na tej stronie to zapraszam do kontaktu. Wszelkie prawa autorskie do zamieszczanych materiałów zachowują ich autorzy. Zachęcam do zainteresowania genealogią i historią swoich rodzin.
    W moim sercu Karniszyn zajmuje miejsce szczególne. Tutaj urodziła się moja mama i dziadkowie. Z Zawkrza pochodzi cześć rodziny i połowa przodków. Karniszyn to miejsce moich dziecięcych zabaw, poznawania wiejskiego życia i letniego wypoczynku. To co dla mnie najdroższe w dzieciństwie wiąże się z Karniszynem. Tutaj dzięki opowiadaniom babci i prababci w połowie lat 90. XX w. zrodziła się moja największa pasja - genealogia i zamiłowanie do lokalnej historii.

Zapraszam!

Łukasz Netczuk, 2009-2025

architekt, urbanista i zabytkoznawca

   

Co czyni Karniszyn wyjątkowym?

    Karniszyn jest wyjątkowy przede wszystkim dlatego, że od 1519 r. do ok. 1660 r. był miastem. Już od dawnych czasów istniało tu osadnictwo, od XII w. mieścił się tu gród, a od XIV do XVII karniszyński zamek - jedyny w okolicy oprócz bieżuńskiego - strzegł traktów wiodących ku granicy z Państwem Krzyżackim i Prusami. Ponadto w latach 1530-1755 mieszczanie karniszyńscy mieli własną parafię pw. Św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Kościół rozebrano w 1770 r.
    Właścicielami tych ziem byli światli magnaci i mazowiecka szlachta, byli to m.in. Wieczfińscy, Działyńscy i Zamoyscy. Już w 1760 r. Andrzej Zamoyski oczynszował mieszkańców Karniszyna i swych rozległych okolicznych dóbr. Z tego też względu rolnicy zamieszkujący te tereny należeli do dość zamożnych i cieszyli się wieloma swobodami.
   W okolicy zachowało się wiele szlacheckich wiosek i zaścianków, a osiadła w nich przed wiekami szlachta i kmiecie, mieszkają tu do dziś. Mieszkańcy ziemi zawkrzeńskiej odznaczają się życzliwością i gościnnością.